Karaciğer Kanseri - Prof. Dr. Ender Dulundu

Karaciğer Kanseri Nedir?

Karaciğer kanseri sağlıksız hücrelerin karaciğerde yayılması ve büyümesidir. Pek çok tipi vardir. Hepatosellüler kanser, intrahepatik kolanjiokarsinom, hepatoblastom vb. gibi dogrudan karaciğerin kendisinden başlayan kanserlere primer karaciğer kanseri denir. Vücudun başka bir organındaki kanserin karaciğere sıçramasına metastatik karaciğer kanseri denir. En sık kalın bağırsak kaynaklı tümörlerde görülebileceği gibi akciğer, mide, meme, pankreas kanseri gibi kanserlerde de karşımıza çıkabilir.

Karaciğer Kistleri Nedir? Nasıl Oluşur?

Karaciğer kistleri, karaciğerde sıvı dolu kesecikler şeklinde oluşan ve birçok kişide görülebilecek kistlerden biridir. Çoğunlukla belirtilerini hemen görmek zordur. Ancak çeşitli görüntüleme teknikleri ile bu kistlere tanı konulabilir. Bazıları iyi huylu olsa da kötü huylu olan kistlerin varlığına da sıklıkla rastlanmaktadır. Özellikle kötü huylu kistlerin erken tedavi edilebilmesi, hastalıkların ilerlememesi açısından önemlidir. Karaciğer kistlerinin çeşitleri arasında; Ekinokokkozis, basit kistler ve kistadenomlar sayılabilir. Bununla beraber karaciğer kistleri, polikistik karaciğer hastalığına da sebep olabilir. Özellikle kopek gibi canlıların dışkısının bulaştığı sebze ve meyvelerin iyi yıkanmaması veya bu canlıları sevdikten sonra el hijyenine dikkat edilmemesi sonucu halk arasında kopek kisti de denen kist hidatik hastalığı en çok karaciğeri tutar ve nadir durumlarda karaciğer nakline kadar giden süreçlere sebep olabilir.

Kimler Karaciğer Kanseri Riski Altındadır?

Karaciğer kanserine sağlıksız yaşam şekli sebep olacağı gibi meme, mesane, böbrek, over, rahim ve cilt kanseri de karaciğere sık metastaz yapabilen kanser tipleridir. Ayrıca karaciğer kanseri gelişme riskini artırdığı bilinen bazı faktörler vardır bunlar:

50 yaşın üzerindeki kişiler
Uzun yıllardır Hepatit B ve Hepatit C taşıyıcısı olanlar: Bu hastalarda yıllık kanser gelişim riski %0.1-3 arasındadır.
Yıllar boyunca her gün iki veya daha fazla alkol almak
Karaciğer sirozu olan hastalar
Beklemiş veya nemli ortamlarda kötü koşullarda saklanmış kuru gıdalarda üreyen aflatoksin dediğimiz gizli küfe normalin üzerinde maruz kalanlar,
Diyabet ve obezite nedeniyle karaciğer yağlanması olan kişiler

Karaciğer Kanserinde Tanı Nasıl Konur?

Karaciğer kanserinin teşhisi, tıbbi bir geçmiş ve fizik muayene ile başlar. Uzun süreli alkol bağımlılığı veya kronik hepatit B veya C enfeksiyonu geçmişiniz varsa doktorunuza mutlaka bildirin. Karaciğer kanseri teşhisi için;

Karaciğer fonksiyon testleri, kanınızdaki protein, karaciğer enzimleri ve bilirubin düzeyleri ölçülür,
Kandaki alfa-fetoprotein (AFP) varlığı, karaciğer kanserinin bir işareti olabilir,
Karın bilgisayarli tomografisi veya Manyetik rezonans goruntuleme, karaciğerin ve karındaki diğer organların ayrıntılı görüntülerini sağlar. Karaciğer kanseri bulunursa, doktorunuz kanserin evresini belirleyecektir. Evreleme, kanserin ciddiyetini veya boyutunu tanımlar. Doktorunuz tedavi seçeneklerini ve izlenecek yolu belirlemede size yol gösterir.
Karaciğer biyopsisi, mevcut başka bir teşhis testi de karaciğer biyopsisidir. Karaciğer biyopsisi, küçük bir parça karaciğer dokusunun alınmasını içerir.

Karaciğer Kanseri Nasıl Tedavi Edilir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Karaciğer kanserinde en etkin tedavi cerrahidir. Ameliyat kararını etkileyen faktörler arasında tümörün boyutu, sayısı, damarlarla olan ilişkisi, uzun sureli kemoterapiye bağlı normal karaciğer dokusunda hasar gelişip gelişmediği, özellikle hepatoselüler kanser söz konusu olduğunda eşlik eden sirozun derecesini sayabiliriz. Hepatoselüler kanserde bir diğer etkili yöntem uygun hastalarda karaciğer naklidir.

Ameliyata uygun olmayan hastalarda tümör dokusuna iğne ile bazı maddelerin enjeksiyonu ve/veya radyofrekans dalgaları ile tümör kitlesinin yok edilmesi veya küçültülmesi mümkün olabilir. Kemoterapi ve kemoembolizasyon uygulanabilecek diğer tedavi yöntemleri olmakla beraber girişimsel radyoloji ve nükleer tip hekimlerinin birlikte uyguladığı radyoembolizasyon yöntemi de gerektiğinde başvurulan tedavi yöntemleri arasındadır.

Karaciğer Kanserinde Beslenme Nasıl Olmalıdır!

Karaciğer kanserinde dengeli beslenmek iyileşmeyi destekler ve genel sağlığınızı destekler. Yeterli kalori ve besin almak önemlidir. Karaciğer fonksiyonunu desteklemek için bol miktarda lif bakımından zengin yiyecekler içeren dengeli bir diyet yemek önemlidir. Karaciğer kanseri semptomları ve bazı tedavilerin yan etkileri yemek yeme yeteneğinizi etkileyebilir. Örneğin, iştahsızlık, mide bulantısı, kusma veya ishal gelişebilir. Özellikle kusma, ishal veya kabızlık yaşıyorsanız su tüketmek çok önemlidir.

Karaciğer Kisti Nasıl Oluşur?

Karaciğer kisti nedenleri araştırıldığında, doğuştan gelen sebeplerin dışında evcil hayvanların da hastalığın gelişimine katkıda bulunduğu görülmüştür. Kişilerin vücuduna giren kistler öncelikle bağırsak sistemine yerleşir. Karaciğer kisti oluşumunda insanlar ara konak durumundadır. Burada genişleyen parazitler, kolayca bağırsak duvarını aşıp, kan ve lenfleri kullanarak karaciğere ulaşır. Buradan daha da ilerleyerek akciğer ve diğer tüm organlara yerleşir ve kist olarak hayatlarını devam ettirirler. Vücuda girdikleri ilk zamanlarda çok küçük boyutlarda oldukları için kendilerini çok fazla belli etmezler. Ancak kistler zamanla büyümeye başlar ve bulunduğu alanda çeşitli baskılara neden olur. Bu durum da kişileri çeşitli risklerle karşı karşıya bırakır.

Karaciğer Kisti Belirtileri Nelerdir?

Başlangıç döneminde karaciğer kistleri belirgin bir şikayete neden olmayabilir. Ancak zamanla kist büyüyerek kendine yer edinmeye başladığında birtakım belirtiler ortaya çıkmaya başlar. En fazla görülen belirtiler ise şunlardır:

Sık sık tekrar eden mide bulantısı
İshal
Sindirim sorunları
Safra yollarında tıkanma, sarılık ve enfeksiyon durumu
Şiddetli ve sürekli devam eden karın ağrısı
Şişkinlik ve dolgunluk hissi

Belirtilerin görülme durumu kişiden kişiye değişiklik gösterir. Kistler büyüdükçe bulundukları alanlara baskı uygulamaya başlar. Bu da artık hastalığın kendini yavaş yavaş belli etmesi anlamına gelir.

Karaciğer Metastazı Nedir?

Karaciğer kanı filtre eden büyük bir organdır. Bu nedenle, kan dolaşımına karışan kanser hücreleri bu organda takılabilir kalır ve büyümeye devam eder. Özellikle sindirim sisteminden (kalin bağırsaklar) gelen kanın ilk önce karaciğerden geçmesi nedeniyle bu organlara ait kanserlerin karaciğer metastazları daha sık görülür. Kalın bağırsak, mide, pankreas, safra yolları, ince bağırsak gibi organlara ait kanserlerde karaciğere metastaz sıktır. Ayrıca, meme kanseri, akciğer kanseri ve lenfomalara ait metastazlar da sık görülür.

Metastatik Karaciğer Tümörleri

Metastatik kanser demek kanserin başladığı kaynak noktasından, organından (primer odak) vücutta başka bir bölge veya organa (sekonder alan) yayılması, sıçraması anlamına gelir. Metastatik karaciğer kanseri dediğimizde diğer organlardan kaynaklanan bir kanserin sıklıkla kan yolu ile karaciğere yayılması, sıçraması anlaşılır.

Karaciğere en sık metastaz yapan kanserler; kalın bağırsak (kolon-rektum), meme, mesane, böbrek, yumurtalık (over), pankreas, mide, rahim (uterus), ve akciğerleri sayabiliriz. Bunların içinde en sık rastlanan metastatik karaciğer kanserleri kalın bağırsak kaynaklı olanlarıdır.

Karaciğer Kanserinin Bulguları Nelerdir?

Karaciğer kanseri kendi başına sıklıkla bulgu vermez. Ancak büyüdükçe sağ tarafta karnın üst kısmına, sırtta veya omuza vuran ağrıya, tokluk hissine ve şişkinliğe neden olabilir.

Yorgunluk, bulantı, iştahsızlık, kilo kaybı, güçsüzlük, ateş ve sarılık (gözlerde ve ciltte sararma), bacaklarda şişme (ödem) görülebilir.

Metastazı Olan Hastaların Ameliyat Şansı Var Mı?

Kanser türüne göre değişmekle birlikte metastazı olan her hastada cerrahi ana tedavi yöntemi olmayabilir. Ancak bazı kanserlerde metastazların cerrahi ile çıkartılması hastaya anlamlı olarak sağkalım avantajı sağlar. Örnek vermek gerekirse kalın bağırsak kanserlerinin karaciğer metastazları alındığında hastalar daha uzun sure ile yasarlar. Bu nedenle kanser hastalarının cerrah ve onkologların uyum içinde çalıştığı doğru merkezlerde tedavi edilmesi çok önemlidir.

Karaciğer Kanserinin İlk Belirtileri Nelerdir?

Karaciğer kanseri olan birçok hastada herhangi bir erken semptom görülmez. Bu nedenle özellikle siroz gibi yüksek riskli hastalarda herhangi bir şikayet olmasa bile takip erken tanı için çok önemlidir. Karaciğer kanserleri genellikle karında şişkinlik, derinin sararması, kaşınma, karnın sağ üst kısmından sırta doğru başlayan ağrı, ani kilo kaybı, iştahsızlık, çok az yemeye rağmen yemekten sonra tokluk hissi ve şişkinliğe neden olur. , ateş, geceleri terleme, genel sağlıkta ani kötüleşme. Soluk dışkı ve idrar renginde koyulaşma gibi sarılık belirtileri ile kendini gösterir.

Karaciğer Kistleri Nedir? Nasıl Oluşur?

Karaciğer kistleri, karaciğerde sıvı dolu kesecikler şeklinde oluşan ve birçok kişide görülebilecek kistlerden biridir. Çoğunlukla belirtilerini hemen görmek zordur. Ancak çeşitli görüntüleme teknikleri ile bu kistlere tanı konulabilir. Bazıları iyi huylu olsa da kötü huylu olan kistlerin varlığına da sıklıkla rastlanmaktadır. Özellikle kötü huylu kistlerin erken tedavi edilebilmesi, hastalıkların ilerlememesi açısından önemlidir. Karaciğer kistlerinin çeşitleri arasında; Ekinokokkozis, basit kistler ve kistadenomlar sayılabilir. Bununla beraber karaciğer kistleri, polikistik karaciğer hastalığına da sebep olabilir.

Karaciğer Kanseri Teşhisi Nasıl Yapılır?

Karaciğer kanserinde erken teşhis şansı düşük olmakla beraber; özellikle siroz hastalığı olduğu bilinen hastalarda ve vücudun farklı bir bölgesinde kanseri olan hastalarda periyodik muayene ve kan tahlilleri önemlidir. Karaciğer kanseri varlığı düşünüldüğünde teyit etmek için doktorunuz kan tahlilleri ve ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme gibi tetkikler isteyebilir, gerektiğinde biyopsiye ihtiyaç duyabilir.

Hepatosellüler Karsinom Nedir?

Hepatosellüler karsinom (HCC) hepatositlerden köken alan ve karaciğerin en sık rastlanan primer malign tümörüdür. Hepatosellüler karsinomun en büyük risk faktörü sirozdur. Ülkemizde sirozun en sık nedenleri viral hepatitler (HBV, HCV ) ve alkoldür. Bunların dışında hepatoma riskini arttıran diğer faktörler; erkek cinsiyet, nonalkolik karaciğer yağlanması, diyabet ve sigara kullanımıdır. Kanser, dünya çapında en yaygın ikinci ölüm nedenidir ve karaciğer kanseri, kanser ölümlerinin en yaygın ikinci nedenidir.

Hepatosellüler Kansere Neler Yol Açar?

Karaciğerin primer kanserlerinden biridir. Çoğu hastada kronik (uzun süredir devam eden) bir karaciğer hastalığının varlığında gelişir. Pek çok neden vardır:

Uzun sureli hepatit B ve hepatit C varlığı. Buna siroz eşlik edebilir veya etmeyebilir.
Aşırı alkol kullanımı
Obezite (aşırı kilo) ve şeker hastalığı (diabet); karaciğerde non alkolik yağlı karaciğer hastalığı (steatohepatit) dediğimiz hastalığa yol açar bu hastalık karaciğer kanseri riskini arttırır. Özellikle aşırı alkol alan veya viral hepatiti olan kişilerde bu duruma daha da sık rastlanır.
Bazı kalıtsal metabolik hastalıklar (ör: kanda demir içeriğini arttıran hemokromatozis hastalığı)
Aflatoksin gibi kurutulmuş gıdalarda sıklıkla rastlanabilen çevresel nedenlerle maruz kalınan toksinler, yaşam tarzı ve beslenme alışkanlıkları

Karaciğer Damarlarına Tümör Komşu İse?

Karaciğere kan getiren 2 ana damar ve bu kanı karaciğeri besledikten sonra kalbe doğru yönlendiren 3 ana damar vardır. Bu damarlar karaciğer sağlığı için hayati önem taşır bu nedenle kanser cerrahisi sırasında mümkün olduğunca korunmaya çalışılmalıdırlar. Geride kanserli doku bırakmadan ve aynı zamanda damara da zarar vermeden kanserli dokuyu çıkarmak için cerrahin deneyimi, kullanılan teknikler ve ultrasonografi kullanımı çok önemlidir.

Kolanjiokarsinom Ne Demek?

Kolanjiokarsinom, sindirim için gerekli safrayı taşıyan safra kanallarında gelişen kanserdir. Safra kanalları karaciğerinizi safra kesenize ve ince bağırsağınıza bağlar. Safra kanalı kanseri olarak da bilinen bu durum, her yaşta ortaya çıkabilmesine rağmen, çoğunlukla 50 yaşından büyük kişilerde görülen nadir bir kanser türüdür.

Kolanjiokarsinom, kanserin safra kanallarında nerede oluştuğuna bağlı olarak farklı tiplere ayrılır:

Karaciğer içindeki safra kanallarının bölümlerinde intrahepatik kolanjiokarsinom oluşur.
Hilar kolanjiokarsinom, karaciğerin hemen dışındaki safra kanallarında oluşur. Bu tip ayrıca perihilar kolanjiokarsinom olarak da adlandırılır.
Distal kolanjiokarsinom, safra kanalının ince bağırsağa en yakın kısmında oluşur. Kolanjiokarsinom için tedavi şansı sağlayan tek tedavi cerrahi ile tümörün tamamının geride tümör dokusu bırakmayacak şekilde çıkartılmasıdır. Ne yazık ki, birçok hasta ameliyat edilemeyecek kadar ileri evre hastalık ile başvurur.

Radyofrekans Ablasyonu (Rfa) Nedir?

Karaciğer kanserinde cerrahi olarak tümörün çıkarılması ana hedef olmalıdır. Ancak ameliyat olamayacak kadar genel durumu düşkün ve riskli olan hastalarda veya bazen ameliyat sırasında cerrahi ile çıkarılamayacağı düşünülen ek lezyonlarda tümöre saplanan bir iğneden uygulanan radyofrekans dalgaları ile tümörlü dokuların hasara uğratılması işlemine radyofrekans ablasyon denir.

Karaciğer Rezeksiyonu ve Lobektomi Nedir?

Karaciğer kanserinde tümörün sayısı, boyutu ve yaygınlığına göre alınacak karaciğer dokusunun miktarına karar verilir. Rezeksiyon karaciğer dokusunun çıkartılmasına verilen genel addır. Karaciğer sağ ve sol olmak üzere iki lobdan oluşur. Lobektomi karaciğerin sahip olduğu iki ana parçadan birinin alınmasıdır. Bu cerrahi tüm lobu kapsayacak kadar büyük kanseri olan hastalarda uygulanır.